Dit is een bericht van het tijdschrift PlaceboNocebo (Uitgeverij VorthexAequo).

Tomaten, lycopeen & kanker

Veel tomaten en tomatenproducten eten wordt gelinkt aan een verlaagd risico op metabole stoornissen, zoals overgewicht, hoge bloedsuikerspiegel, hoge cholesterol, hart- en vaatziekten en kanker. Lycopeen, de meest voorkomende carotenoïde in tomaten, is de meest bestudeerde stof met betrekking tot kanker. Het is vooral bekend van zijn rol in de preventie van prostaatkanker. Maar tomaten bevatten nog veel andere bioactieve stoffen met een antikankerwerking. Bovendien heeft de combinatie van carotenoïden en andere fytonutriënten in de volledige tomaat een veelzijdiger effect op het metabolisme dan lycopeen alleen.

Een hoge inname van tomaten en tomatenproducten verlaagt het risico op kanker. Het sterkste effect wordt gezien bij prostaatkanker, longkanker en maagkanker. Maar tomaten beschermen ook tegen borstkanker, darmkanker, pancreaskanker, slokdarmkanker, mondkanker en baarmoederkanker (Lippi G, 2011; Giovannucci E, 1999).

Een hoge inname van lycopeen verlaagt het risico op prostaatkanker, vooral op agressieve, dodelijke prostaatkanker. Lycopeen heeft een natuurlijke androgeen modulerende werking. Het verhoogt of verlaagt de activiteit van androgenen of mannelijke geslachtshormonen (testosteron en dihydrotestosteron) in verschillende weefsels.

De bioactieve stoffen in tomaten hebben allemaal samen een veel sterkere en veelzijdigere werking dan lycopeen alleen. Uit onderzoek blijkt dat suppletie met tomatenextract of tomatenpoeder (waarin alle stoffen uit tomaten zitten) beter beschermt tegen prostaatkanker dan lycopeen alleen.

Dat tomaten wel degelijk de prostaat beïnvloeden, wordt ondersteund door studies waarin men mannen met prostaatkanker tomatenproducten of -extracten geeft enkele weken voor de prostaat verwijderd wordt. Uit die studies blijkt dat tomatenproducten de concentratie van lycopeen in de prostaat verhogen, PSA verlagen, DNA-schade verminderen, het volume van tumoren doen afnemen en de graad (agressiviteit) van prostaatkanker verlagen (Campbell JK, 2004; Chen L, 2001; Kucuk O, 2001; Basu A, 2007).

© 2015, Hilde Maris

Referenties

1. Basu A, Imrhan V. Tomatoes versus lycopene in oxidative stress and carcinogenesis: conclusions from clinical trials. Eur J Clin Nutr. 2007 Mar;61(3):295-303.
2. Campbell JK, Canene-Adams K, Lindshield BL, et al. Tomato phytochemicals and prostate cancer risk. J Nutr. 2004 Dec;134(12 Suppl):3486S-3492S.
3. Chen L, Stacewicz-Sapuntzakis M, Duncan C, et al. Oxidative DNA damage in prostate cancer patients consuming tomato sauce-based entrees as a whole-food intervention. J Natl Cancer Inst. 2001 Dec 19;93(24):1872-9.
4. Giovannucci E. Tomatoes, tomato-based products, lycopene, and cancer: review of the epidemiologic literature. J Natl Cancer Inst. 1999 Feb 17;91(4):317-31.
5. Kucuk O, Sarkar FH, Sakr W, et al. Phase II randomized clinical trial of lycopene supplementation before radical prostatectomy. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2001 Aug;10(8):861-8.
6. Lippi G, Targher G. Tomatoes, lycopene-containing foods and cancer risk. Br J Cancer. 2011 Mar 29;104(7):1234-5.